Spiritus
Meest gebruikt in Nederland is de brandspiritus. Die is goedkoop en makkelijk te verkrijgen in de diverse supermarkten. Ook goed branden ‘Beversprit’ en bio-ethanol, te koop bij onder meer Bever en Action. De sprit brandt mijns inziens schoner (minder roet) dan de ethanol. De ethanol is wel meer dan de helft goedkoper (circa €1,80 per liter).
Trangia
Kooksysteem dat veel gebruikt wordt binnen de NTKC. Te koop in verschillende maten en uitvoeringen, ook met teflonlaag. Gewicht kleinste uitvoering: 760 gr (zonder brandstoffles en brandstof).
www.trangia.se
+ eenvoudig te gebruiken
+ ook in winter te gebruiken met preheater
+ om te bouwen tot gasbrander (gasbussen met ventiel)
+ ook met gel te gebruiken met los te verkrijgen gelbrander
+ 2 pannen + bakpannetje, complete maaltijd te bereiden voor 2 personen
+ relatief goedkoop in de basic uitvoering
+ te bestellen via internet zonder verzendkosten
- relatief zwaar
- koken neemt wat meer tijd in beslag (slow cooking)
Trail Designs Sidewinder Ti-Tri (titanium)
Compleet (multi)systeem dat nog weinig gebruikt wordt binnen de NTKC.
www.traildesigns.com
+ licht, 300 gr voor complete systeem inclusief 1,3 l-kookpot (Evernew), windscherm, brander, enzovoort
+ te gebruiken met spiritus, esbitblokjes, gel en hout
+ ook te verkrijgen in goedkopere aluminium uitvoering
+ in verschillende maten te verkrijgen in verband met verschillende kookpotten
+ hele jaar te gebruiken met o.m. los te verkrijgen Trangiabrander en preheater
- alleen te gebruiken voor gedroogde maaltijd (1 of 2 personen) van bijvoorbeeld Globetrotter of om water te verwarmen voor instantmaaltijd
- aanschaf is prijzig
- bestellen via internet in de USA (invoerrechten/verzendkosten) of Duitsland
Evernew TI Appalachian Set
Compleet systeem, te gebruiken met verschillende kookpotten.
www.evernewamerica.com
+ te gebruiken met spiritus, gel, esbitblokjes en hout
+ licht: met 500 ml-pot slechts 164 gr, met 750 ml-pot 187 gr
+ compact: systeem met brander en windscherm zit in de 500/750 pot
+ handzaam, past makkelijk in zijvak rugzak
+ hele jaar te gebruiken
- prijzig
- bestellen via internet onder meer in Duitsland en de USA
- alleen te gebruiken voor gedroogde maaltijd (1 persoon) of om water te verwarmen voor instantmaaltijd
Smokeeater908 Boss Alcohol Stove (toevoeging van Willem van den Eijkel)
Een nadeel van veel ‘gewone’ spiritusbranders is dat je van tevoren moet inschatten hoe veel spiritus je in de brander moet doen om bijvoorbeeld je water aan de kook te krijgen. De benodigde hoeveelheid hangt namelijk ook af van de temperatuur en de wind. Bij de Smokeeater908 Boss Alcohol Stove kun je tijdens het branden spiritus ‘bijspuiten’ door in het flesje te knijpen. Dit is praktisch en efficiënt. Bovendien kun je bij deze brander de vlam regelen door de cilinder te draaien. Er wordt dan via een gleuf aan de onderkant meer of minder zuurstof toegevoegd. Te bestellen via internet.
Gas
In gebruik binnen de NTKC met kooktoestellen (tweepits) van onder meer Campinggaz en ook met grotere gasflessen. Zelf gebruik ik gasbusjes (of -bolletjes) met een schroefventiel; je schroeft je brander op het busje. Voordeel hiervan is dat je ook als het vriest gas als brandstof kunt gebruiken. Primus verkoopt tegenwoordig ook drieseizoenen- en wintergas.
Lako gasbrander + Evernew pot
Dit is in de categorie heel licht. Een vergelijkbare brander (schroefventiel) is er ook van bijvoorbeeld MSR of EOE. Deze kookcombinatie heb ik zelf samengesteld omdat ik de pot en het windscherm al in gebruik had.
www.outdoortrends.de
+ heel licht: 164 gr voor brander, windscherm (titanium) en kookpot van 750 ml
+ compact: brander, gasbusje van 100 of 230 gr past in de kookpot
+ bestellen via internet, Duitsland, geen verzendkosten boven de € 40,-
+ snel
+ hele jaar te gebruiken
- combinatie relatief prijzig
- alleen te gebruiken voor gedroogde maaltijd (1 persoon) of om water te verwarmen voor instantmaaltijd
Jetboil MiniMo
Compleet kooksysteem met een kookpot van 1 liter. Er zijn vergelijkbare kooksystemen te koop van onder meer Primus en MSR. De MSR Reactor Stove heeft een 1,5 liter-pot en een iets andere branderkop.
www.jetboil.com
+ hele jaar te gebruiken
+ heel snel
+ zuinig met gebruik van gas door speciale bodem
+ compact, alles in één pot
- relatief zwaar, 485 gr zonder gasbusje
- prijzig
- alleen te gebruiken voor gedroogde maaltijd (1 of (krap) 2 personen) of om water te verwarmen voor instantmaaltijd
Benzine en petroleum
(klik hier voor een aanvulling van lezers m.b.t. petroleum en lampolie)
Anders dan spiritus en gas is (zuivere) petroleum niet overal te verkrijgen. En lampenolie brandt echt niet lekker in een petroleumbrander. Voor benzine zijn er mogelijkheden in de vorm van wasbenzine, Coleman Fuel en loodvrije autobenzine. Hieronder een voorbeeld van een brander die ik gebruik. Vergelijkbare eenpitsbranders zijn te verkrijgen van onder meer MSR en Optimus. Coleman heeft ook een tweepitsbrander, maar die laat ik buiten beschouwing gezien gewicht en omvang. Niet handig meenemen op een fiets.
Primus OmniLite Ti
Een prettige brander die ik zelf al een aantal jaren gebruik. Vooral in combinatie met pannen met bodem met hitteverdeler is de brander erg zuinig. Met het weglaten van niet echt noodzakelijke zaken kom ik op een gewicht van 490 gram voor brander, windscherm, pomp en 0,35 ltr tankje (zonder brandstof). Het systeem brandt goed op echte petroleum, is mijn recente ervaring.
www.primus.se
+ hele jaar te gebruiken
+ kooksysteem voor meerdere personen, voor complete maaltijden
+ snelle koker in combinatie met bijvoorbeeld Primuspan met hitteverdeler
+ multifuel: gas (schroefventiel), benzine, petroleum (d.m.v. verschillende sproeiers)
+ brander en pomp passen in een Primus 1,5 l-pan
+ door de zware transporttas weg te laten en het aluminium windscherm te vervangen door een titaniumscherm kun je gewicht besparen (tot 490 gr voor brander, windscherm, pomp en 0,35 l-tankje zonder brandstof)
- relatief zwaar
- maakt veel lawaai
Hout
Op hout koken kan op de meeste NTKC-terreinen, controleer de lijst ‘vuurmogelijkheden NTKC’ op onze website. Je kunt een pannetje meenemen dat je alleen in en op het houtvuur gebruikt. Roestvrij staal en een Dutch oven zijn goede mogelijkheden. Vooral de Dutch oven is geschikt om zonder veel werk een heerlijke stoofmaaltijd te bereiden. Verder zou je nog een aluminium tosti-ijzer kunnen meenemen. Maar voor een tocht met rugzak of fiets heb je mijns inziens lichtere spullen nodig.
Zelf gebruik ik de eerdergenoemde Trail Designs Sidewinder Ti-Tri (zie onder het kopje Spiritus). Je kunt dan eventueel nog overstappen naar spiritus of esbitblokjes, bijvoorbeeld bij een stookverbod of als er geen droog hout is.
+ licht, makkelijk mee te nemen in rugzak of fietstas
+ je kunt overstappen op spiritus of esbit
- je bent afhankelijk van voldoende droog hout of een vrije plek bij het kampvuur of vuurschaal
- bij regen kun je niet onder je luifel of in je tent koken.
Tekst en foto’s Gerard Poorthuis
Voor vragen en suggesties: gjpoorthuis@gmail.com